Er gebeurt veel in het publieke domein in Nederland. Er wordt bezuinigd, taken worden overgeheveld van het rijk naar gemeenten en mensen worden geacht steeds meer zelf te doen. Wat gaat dit in de praktijk inhouden? Wie dreigt er tussen wal en schip te vallen? Wat betekent dit voor bestaande diensten en onze welvaartsstaat? Wij verkennen dit onbekende terrein door methodes te ontwikkelen die ons beter voorbereiden op wat komen gaat.
In 2014 zijn onze social labs tot wasdom gekomen. Hierin experimenteren we, samen met directbetrokkenen, lokaal en tijdelijk, om tot nieuwe oplossingsrichtingen te komen. Na een pilotfase rond ouderenzorg in Amsteldorp, zijn we van start gegaan in Dordrecht en Schiedam. Wat ons betreft een van de hoogtepunten van het afgelopen jaar!
Klik op de pijl rechtsonder om verder te lezen.
In 2014 hebben we ons verder ingezet om erfgoedcollecties publiek beschikbaar te maken, het auteursrecht te versoepelen, het gebruik van open cultuurdata te vergroten en onderwijsvernieuwing aan te jagen. Met talloze interventies, projecten, programma’s en bijeenkomsten dragen we bij aan een slimmer Nederland. Innovatie is daarbij geen doel op zich, maar een middel om te komen tot een duurzamere en socialere samenleving, waarin ieders kansen en potenties worden benut: een kennissamenleving.
Doen en een verschil maken stonden voorop, maar ook leren over wat werkt en wat niet. Door over ons werk te publiceren en te presenteren, door methoden te ontwikkelen en door bewust feedback te organiseren, dragen we bij aan de kennis die nodig is voor maatschappelijke vernieuwing.
De KL Academie voor leiderschapsontwikkeling die we begin 2014 hadden opgericht, hebben we aan het eind van het jaar weer opgeheven. Hoewel we ons nog altijd hard maken voor versterken van leiderschap, bleek een aparte entiteit niet goed te werken. Onze leiderschapsprogamma’s zijn dus weer gewoon onderdeel van KL.
Klik op de pijl rechtsonder voor een overzicht (in willekeurige volgorde) van onze activiteiten en successen.
In Amsteldorp hebben we aangetoond hoe in een social lab burgers, professionals, vrijwilligers, ambtenaren en KL samen stappen kunnen zetten richting inclusieve, democratische en duurzame vernieuwing op het gebied van ouderenzorg en -welzijn. De resultaten zijn gedeeld met talloze gemeenten in Nederland. Lees verder
Bekijk ook onze case Social labs: proeftuinen in terra incognita.
1 / 29
Foto: De voorkant van de publicatie.
Als reactie op een consultatie van de Europese Commissie heeft Kennisland Nederlandse erfgoedinstellingen en de leden van het Europeana-netwerk geholpen om een gedeelde visie over het auteursrecht te formuleren. Kern van het verhaal: publieke erfgoedinstellingen verdienen betere auteursrechtelijke regels! Lees meer
Bekijk ook de case Modern auteursrecht voor Europa.
2 / 29
Foto: David Iliff CC BY-SA 3.0
Kennisland en partners hielpen Slimmernetwerk in vijf jaar uitgroeien tot een actief innovatienetwerk van ruim 4.300 ambtenaren. Dit grote succes was aanleiding voor het Jonge Ambtenarennetwerk FUTUR om de doorontwikkeling van het netwerk op te pakken.
Lees meer en bekijk onze case Publieke professionals vernieuwen de overheid van binnenuit.
3 / 29
Foto: Het magazine van Slimmernetwerk.
In 2013 hebben we samen met Europeana een doel gesteld: geen ongelabelde objecten meer in Europeana. Rechtenlabels bieden helderheid aan gebruikers over wat ze wel en niet mogen met gedeeld cultureel erfgoed. Alle 40 miljoen objecten zijn nu gelabeld in Europeana, waarvan bijna 13 miljoen vrij te gebruiken door iedereen.
Bekijk ook onze case Een sterk publiek domein.
4 / 29
Beeld: Dans op boerenbruiloft, Pieter van der Heyden, Theodoor Galle, Joannes Galle (Publiek Domein, via Rijksmuseum)
Social labs voor maatschappelijke vraagstukken zijn hot. Maar wat zijn het, en wat heb je eraan? KL publiceerde het onderzoek Lab Matters, genereerde nieuwe methodische kennis met andere labs in Lab Craft en testte een zelfontwikkelde social lab-aanpak in Beter Oud in Amsteldorp. We werden uitgenodigd in Kopenhagen, Toronto, Vancouver en Singapore om onze kennis over social labs te delen.
Bekijk ook onze case Social labs: proeftuinen in terra incognita.
5 / 29
Foto: drie van onze publicaties over sociale innovatie
Tijdens de InnovatieSafari op de Katholieke Pabo Zwolle hebben leraren vernieuwingsvraagstukken aangepakt op tien regionale scholen. Zij deden dit door prototypen van mogelijke oplossingen uit te testen en samen ruimte te creëren voor nieuwe werkwijzen in de onderwijspraktijk.
6 / 29
Per 1 januari 2015 is het crowdfundingplatform Voor je Buurt een volledig zelfstandige organisatie. Voor je Buurt is begonnen als experimenteel project van Kennisland en Netwerk Democratie. Vanaf eind 2013 hebben we hard gewerkt aan de verzelfstandiging. Voor je Buurt is de tweede succesvolle spin-off van Kennisland na de Kafkabrigade in 2010.
7 / 29
Foto: de imkers van de Bijenoase
Kennisland inspireerde en coachte de twintig semifinalisten van de Hivos Social Innovation Award, afkomstig uit zestien landen wereldwijd. Dankzij het programma vormden ze een hecht netwerk – de Hivos Learning Community – waarvan ze ook ná de Award blijven profiteren.
8 / 29
Beeld: screenshot van de Slack-groep
Open lesmateriaal wint terrein in het onderwijsveld. Dit jaar werden 85 docenten getraind op het gebied van auteursrecht, open licenties en het maken van hun eigen open lesmateriaal. We zijn blij met meer legaal open onderwijsmateriaal van hoge kwaliteit. Lees meer
9 / 29
Foto: Sage Ross CC BY-SA 3.0
Ook al liep de regeling InnovatieImpuls Onderwijs (IIO) eind 2014 af, scholen gaan verder met vernieuwen. Deze ambitie stond centraal tijdens de feestelijke afsluiting van 5 jaar IIO. Ruim 350 deelnemers uit het hele onderwijsveld, variërend van de 150 IIO-scholen tot bestuurders, politieke kopstukken en sociale partners schaarden zich achter de beweging.
Lees meer en bekijk onze case Ruimte voor experiment in het onderwijs.
10 / 29
Foto: Bart Hoogveld (CC BY-NC-ND)
In 2014 startten 72 lokale maatschappelijke initiatieven verspreid over heel Nederland een crowdfundingcampagne via Voor je Buurt en 5.000 supporters doneerden ruim 280.000 euro. In 2014 verdrievoudigde het aantal projecten en het opgehaalde geld ten opzichte van startjaar 2013.
Lees meer en bekijk onze case Crowdfunding als antwoord op terugtrekkende overheid.
11 / 29
Foto: De Groene Marathon in Amsterdam, één van de initiatieven op Voor je Buurt
In 2014 is het netwerk van Innovatiebrigadiers uitgebreid met 20 nieuwe onderwijsvernieuwers die andere scholen op weg helpen bij hun innovatievraagstukken. Zo stimuleren we peer-2-peer learning én worden alle lessen vanuit InnovatieImpuls Onderwijs verder verspreid.
12 / 29
De eerste deelnemers van het leerprogramma Leiderschap in Cultuur (LinC) ontvingen eind 2014 hun certificaat. In september startte een tweede lichting van veertig professionals uit de kunst- en cultuursector. Met LinC draagt KL bij aan een ondernemende en innovatieve culturele sector en ondersteunen we leiderschapsontwikkeling.
Lees meer en bekijk onze case Leiderschap in de culturele sector.
13 / 29
Foto: Robin Zeilmaker CC BY 4.0
E-klassen staan in Wikiwijs, de SlimFit-app is gelanceerd, zes dossiers, 24 video’s en tientallen artikelen zijn beschikbaar op Leraar24, en de geleerde lessen uit het kwalitatief onderzoek van het Kohnstamm Instituut en de HvA zijn in kaart gebracht. Daarmee zijn de opbrengsten van InnovatieImpuls Onderwijs (IIO) beschikbaar voor iedereen in het onderwijs.
Bekijk onze case Ruimte voor experiment in het onderwijs.
14 / 29
Hoe worden leraren zelf onderzoekers? KL zwengelde het debat aan over de rol van onderzoek binnen het onderwijsveld en hielp mee aan de ontwikkeling van nieuwe onderzoeksmethoden. Nieuwsgierig? Lees de publicaties Impulsen voor vernieuwend onderwijs en ‘Onderwijsvernieuwing door pionierende leraren.
15 / 29
Kennisland blijft bouwen aan een sterk publiek domein met Open Cultuur Data. In 2014 heeft dit consortium het open beschikbare Nederlandse cultureel erfgoed vergroot, de meetbaarheid van het publiek domein in kaart gebracht en de toegankelijkheid vergroot door een zoekmachine voor open cultuurdata in Nederland te ontwikkelen.
Bekijk ook onze case Een sterk publiek domein.
16 / 29
Beeld: Meisje in witte kimono, George Hendrik Breitner, 1894 (Publiek domein, via Rijksmuseum)
In 2014 organiseerde KL in samenwerking met Vrij Nederland en Stichting DOEN voor de tweede keer Radicale vernieuwers. Een deskundige jury koos veertien initiatieven die tegen de stroom in werken aan een duurzame, sociale, betere samenleving. “Daarvan moeten er meer komen, want dat maakt Nederland beter en spannender”, aldus juryvoorzitter Daan Roosegaarde.
Bekijk onze case Radicale vernieuwers lossen maatschappelijke problemen op.
17 / 29
Foto: de bekendmaking van dé Radicale vernieuwers in Pakhuis de Zwijger.
KL heeft Beleidslabs opgezet met het ministerie van BZK om te experimenteren met nieuwe vormen van beleid maken en uitvoeren. Kennisland bracht nieuwe perspectieven, aanpakken en inzichten om te komen tot innovatieve oplossingen voor taaie vraagstukken. Lees meer
18 / 29
Voor het eerst werkte Kennisland nauw samen met een schoolbestuur (Stichting Westelijke Tuinsteden) om binnen de stichting een eigen innovatiefonds en vernieuwersnetwerk in te richten. De aanpak is gebaseerd op het Onderwijs Pioniers-concept en krijgt veel positieve feedback uit de organisatie.
19 / 29
Slimmernetwerk hanteert in meer dan 30 experimenten de Doetank-methode: een aanpak voor interbestuurlijke teams uit de publieke sector, geleid door professionals, die zelf aan de slag gingen met uiteenlopende overheidsvraagstukken. De aanpak en alle gebruikte werkvormen zijn nu openbaar op de website.
Bekijk onze case Publieke professionals vernieuwen de overheid van binnenuit.
20 / 29
De opbrengsten van InnovatieImpuls Onderwijs worden niet alleen gedeeld, ze leven ook voort op scholen. Deze keer vanuit vragen van de scholen zelf: Hoe werk ik samen met scholen in de buurt om krimp op te lossen? Hoe sluiten po en vo beter op elkaar aan? Hoe kan ik met behulp van ICT leerlingen persoonlijker begeleiden? Bekijk op de experimentenpagina van IIO op Maat waar we actief zijn.
21 / 29
Foto: Bart Hoogveld CC BY
Kennisland ontwikkelde met BZK en de Kafkabrigade een methodiek voor de instroom van mensen met een arbeidsbeperking op de arbeidsmarkt. Lessen uit twee Doetanks en een serie bijeenkomsten vormden de aftrap van een netwerk en een aanpak waarin doelgroep, ambtenaren en ondernemers als een team experimenten opzetten rond nieuwe banen. Lees meer
22 / 29
Beeld: Still uit een video van Slimmernetwerk.
Samen met de Kafkabrigade publiceerde Kennisland de eerste complete publicatie over bureaucratische valkuilen in de uitvoering van passend onderwijs. Dit essay is het resultaat van een twee jaar durend onderzoek in en met het onderwijsveld in opdracht van de Tweede Kamer.
23 / 29
Foto: Joost J. Bakker CC BY
KL organiseerde al vijf keer de Social Innovation Safari met internationale deelnemers. In 2014 werd het een écht internationaal programma: deelnemers van de Social Safari 2013 uit organiseerden namelijk een eigen editie in Nairobi, Kenia, volgens de beproefde Safari-methode. Hieraan deden mensen mee uit onder andere Oeganda, Zimbabwe, Irak, VS, Democratische Republiek Congo, Kenia en Nederland. Lees meer
24 / 29
KL heeft een nieuwe huisstijl en een nieuwe website met cases: rijke pagina’s over alle zaken waar we hard aan werken en die we graag aan de wereld laten zien. Op de nieuwe homepage kun je zien hóe we op dit moment concreet aan maatschappelijke vernieuwing werken.
25 / 29
Foto: we hebben op gepaste wijze afscheid genomen van het oude KL-logo
KL werkte mee aan de Amsterdamse inzending Play2Work voor de Mayors Challenge van Bloomberg Philanthropies, dat een miljoenenbudget beschikbaar stelde voor een sociaal innovatief idee uit een Europese stad. Amsterdam was een van de 21 finalisten, gekozen uit 155 Europese steden. De gemeente Amsterdam heeft besloten het plan Play2Work om jeugdwerkloosheid terug te dringen voort te zetten binnen een ambitieus banenplan.
26 / 29
Foto: Transformer18 CC BY
Al jaren ondersteunt KL vernieuwing door leraren zelf. Nu dat idee breder gedragen wordt zetten wij de schoolleiders weer op de agenda met onder meer het programma Vernieuwend schoolleiderschap po. Daarin zetten 22 schoolleiders met hun team binnen één schooljaar een concrete vernieuwing in de school in gang.
27 / 29
De inzet van het project 'Kansen die werken' rondom de vrouwenopvanglocatie in Apeldoorn was klein beginnen, maar met een zo groot mogelijk blijvend effect. Daarom hebben we de lessen, ideeën, achtergronden en opbrengsten beschikbaar gemaakt voor iedereen met de publicatie Standing Up Or Moving Forwards. Lees hier de Nederlandse samenvatting.
28 / 29
In 2014 hebben we definitief afscheid genomen van een offline ICT-infrastructuur en onze servers uit de oude kluis van ons kantoor verwijderd. Alle documenten en bestanden zijn overgeheveld naar de cloud, waardoor we nog beter kunnen delen en samenwerken met elkaar en met anderen. Voor interne communicatie en voor sommige projecten gebruiken we geen e-mail meer, maar Slack.
29 / 29
Foto: De kluis in ons kantoor
30 / 30